UZUN HAVALAR

ZAHİDE KURBANIM N'OLACAK HALİM


Repertuar No
756 
Yöresi- İli
İlçesi- Köyü
-  
Kaynak KiÅŸi
Derleyen
 BANTTAN YAZILDI
Notaya Alan
İcra Eden
Makamsal Dizi
Türü
 
Karar Sesi
La 
BitiÅŸ Sesi
La 
Usül
 
En Pes Ses
La 
En Tiz Ses
La 
Ses GeniÅŸliÄŸi
8 ses 


                    Yöre Sanatçısından





TÜRKÜNÜN SÖZLERİ

ZAHİDE GURBANIM Of N'OLACAK HALİM
GİNE BİR LAF DUYDUM KIRILDI BELİM
GELENDEN GİDENDEN Of HABER SORARIM
ZAHİDE'M BU HAFTA OLUYOR GELİN

EZELİ DE DELİ GÖNLÜM EZELİ
ÇİÇEKDAĞ DA DÖKTÜ M'OLA GAZELİ
DOLAŞTIM ALEMİ Oy GURBET GEZELİ
BULAMADIM ZAHİDE'MDEN GÜZELİ

GURBET ELLERİNDE Of ESİRİM ESİR
ZAHİDE GURBANIM HEP BENDE GUSUR
EĞER ANAN SENİ BANA VERİRSE
(EĞER BABAN SENİ BANA VERİRSE)
NEMİZE YETMİYO EL KADAR HASIR

BENİZ : Ten rengi
TEBDİLİ ŞAŞMAK : Ne yapacağını bilememek, telaşa kapılmak

---------------------

NOT : Repertuardaki bu sözlerden başka, yörede söylenen diğer sözleri;
(Repertükül - Türküpedia)

ZAHİDE GURBANIM SALLAMA BEŞİK
BENİ GENÇ YAŞIMDA SEN ETTİN AŞIK
GADİR MEVLAM SENDEN BİR YAR İSTERİM
AĞ BUĞDAY BENİZLİ ZÜLFÜ DOLAŞIK

AYINAN DOĞAR DA GÜNÜNEN AŞAR
ZAHİDE'Mİ GÖRENİN TEBDİLİ ŞAŞAR
İYİNİN KADERİ KÖTÜYE DÜŞER
DİKEN ARASINDA KALMIŞ GÜL BİBİ

ÇEŞMENİN BAŞINDA YUNAK DAŞISIN
GÖKTE DÖNEN TEK TURNANIN EŞİSİN
CEREN AVCIN BEN OLAYIM ZAHİDE'M
ELLİ KIZIN YÜZ GELİNİN BAŞISIN

KÖMÜR GÖZLÜM AL ELİNE KALEMİ
BEN SÖYLEYİM YAZ BAŞIMA GELENİ
FUKARA DEYİP DE SENİ VERMEZLER
HANİ GÖSTER AÇLIĞINDAN ÖLENİ

ZAHİDE'M KURBANIM KURTAR BU DARDAN
BABAN ANLAMADI BİZİM BU HALDAN
KEKİLİNE SÜRMÜŞ KOKULU YAĞDAN
DERDİN BENİ DEL'EDİYOR ZAHİDE'M

ZİYARET'TEN ÇIKTIM CENDER'İN ÖZÜ
KUM GİBİ KAYNIYOR ZAHİDE'NİN GÖZÜ
ASLINI SORARSAN ASALET YERDEN
HACI BÜROLARDAN MEHMET'İN KIZI

ANAMDAN DOĞALI ÇOK ÇEKTİM CEFA
ŞU YALAN DÜNYADA SÜRMEDİM SEFA
ADIMI NAMIMI SORAN OLURSA
ORTA HACI AHMETLİ ARAP MUSTAFA

------------------------------

NOT : Zahide'm adlı uzun havayı Kırıkkaleli Nuh Akgün iki defa plağa okumuş olup, "ESEN YELDEN KOKUN GELİR ZAHİDE'M" isimli ilk plağında farklı sözlerle söylemiştir.
(Halil Atılgan)
(Bu plak kaydı Repertükül'e "Yöre Sanatçısından" başlığıyla yüklenmiştir.)

ATA BİNMİŞ DOLAŞIYOR ÇÖLLERİ
DERE İÇİNDE GÖRÜNMÜYOR KÖYLERİ
HEP BİRİKMİŞ ZAHİDE'NİN SOYLARI
ESEN YELDEN KOKUN GELİR ZAHİDE'M

ARPALAR YETTİ DE GİRDİK YOLMIYA
GURBAN OLAM KOLUNDAKİ GOLMIYA
KARAR VERDİK ZAHİDE'Yİ ALMIYA
ESEN YELDEN KOKUN GELİR ZAHİDE'M

ASLIMI SORARSAN ÇİÇEKDAĞLI'YIM
FELEK VURDU KOLLARIMDAN BAÄžLIYIM
SENİ ALAMAZSAM BEN DE ÖLÜYÜM
ESEN YELDEN KOKUN GELİR ZAHİDE'M


GOLMA : Arpanın yakıp kaşındırmasından sakınmak için kola takılan, çoğunlukla bezden ya da eskimiş çoraplardan yapılan kolçak
CENDERE : Bir yer adı

------------------------------

NOT : Neşet Ertaş, bu uzun havayı plağa ilk okuduğunda Uşşak - Hüseyni dizisinde çalmış ancak söylerken yer yer Hicaz dizisinde okumuştur. Zamanla çok sevilen ve meşhur olan bu uzun hava sonradan tamamen Hicaz dizisinde icra edilmeye başlanmış olup, son dönemlerinde Neşet Ertaş da Hicaz dizisinde çalıp - söylemiştir.

Bu sebeple uzun havanın dizisi HİCAZ olarak kodlanmıştır.
(Repertükül - Türküpedia)


 

TÜRKÜNÜN ÖYKÜSÜ

    Zahide'm diye bilinen uzun havanın sözlerini yazan Arap Mustafa, KırÅŸehir'in Çiçekdağı İlçesi'ne baÄŸlı Orta Hacı Ahmetli Köyü'nde 1901 yılında dünyaya gelir. 
    Küçük yaÅŸta anne ve babasını kaybeden Arap Mustafa, bir süre akrabalarının yanında kaldıktan sonra, 10 yaşına geldiÄŸinde Yukarı Hacı Ahmetli Köyü'nden Hacı Bürozadelerden Mehmet AÄŸa'nın yanında azap durarak çalışmaya baÅŸlar...
     Zamanla çalışkan, babayiÄŸit ve de yakışıklı bir delikanlı olan Arap Mustafa, Mehmet AÄŸa'nın yeni yetiÅŸen kızı Zahide'ye gönlünü kaptırır. Fakir ve kimsesiz olduÄŸundan bu sırrını bir türlü açığa vuramaz. 20 yaşına gelip de askere gitme mecburiyeti ortaya çıkınca, o sırada 12 yaşında olan Zahide'yi babasından ister. Mehmet AÄŸa bu isteÄŸe razı gelmez ve kızını Arap Mustafa'ya vermez. 
     Askere giden Arap Mustafa'nın aklı Zahide'dedir ve gelen gidenden haber sormaya, köydeki dostlarına mektuplar göndererek Zahide'den haber almaya çalışır..  O'nun askerde olduÄŸu dönemde Zahide baÅŸka birisine verilir. Mustafa'dan bu durum uzun süre saklansa da köyden gelen bir mektup ile 1 hafta sonra düğünü olduÄŸunu öğrenir. Sevdasını, isyanını ÅŸiirlere döker, türküler yakar.

      "ZAHİDE KURBANIM N'OLACAK HALİM" diye baÅŸlayan ve 13 kıta olduÄŸu söylenen ÅŸiiri, kısa süre sonra uzun hava olarak dillere düşer. Önce Orta Anadolu'da sonra da tüm yurt çapında üne kavuÅŸan ve çok sevilen bu uzun havaya ilham olan bu sevdanın iki kahramanından Zahide 1965, Arap Mustafa ise 1966 yılında vefat ederler...

                                            Vahit BULUT 
                                      KırÅŸehir Halk Ozanları

-------------------------------------------------

NOT : Sonradan söz ilavelir de yapılan bu şiirin en bilinen sözleriaşağıdaki gibidir...
(Repertükül - Türküpedia)

Zahide Gurbanım Of N'olacak Halim
Gine Bir Laf Duydum Kırıldı Belim
Gelenden Gidenden Of Haber Sorarım
Zahide'm Bu Hafta Oluyor Gelin

Ezeli De Deli Gönlüm Ezeli
Çiçekdağ Da Döktü M'ola Gazeli
Dolaştım Alemi Oy Gurbet Gezeli
Bulamadım Zahide'mden Güzeli

Gurbet Ellerinde Of Esirim Esir
Zahide Gurbanım Hep Bende Gusur
EÄŸer Anan Seni Bana Verirse
(EÄŸer Baban) Seni Bana Verirse
Nemize Yetmiyo El Kadar Hasır

Zahide Gurbanım Of Sallama Beşik
Beni Genç Yaşımda Sen Ettin Aşık
Gadir Mevlam Senden Of Bir Yar İsterim
Ağ Buğday Benizli Zülfü Dolaşık

Ayınan Doğar Da Of Gününen Aşar
Zahide'mi Görenin Tebdili Şaşar
İyinin Kaderi Of Kötüye Düşer
Diken Arasında Kalmış Gül Bibi

Çeşmenin Başında Yunak Daşısın
Gökte Dönen Tek Turnanın Eşisin
Ceren Avcın Ben Olayım Zahidem
Elli Kızın Yüz Gelinin Başısın

Kömür Gözlüm Al Eline Kalemi
Ben Söyleyim Yaz Başıma Geleni
Fukara Deyip De Seni Vermezler
Hani Göster Açlığından Öleni

Zahide'm Kurbanım Kurtar Bu Dardan
Baban Anlamadı Bizim Bu Haldan
Kekiline Sürmüş Kokulu Yağdan
Derdin Beni Del'ediyor Zahide'm

Ziyaret'ten Çıktım Cender'in Özü
Kum Gibi Kaynıyor Zahide'nin Gözü
Aslını Sorarsan Asalet Yerden
Hacı Bürolardan Mehmet'in Kızı

Anamdan Doğalı Çok Çektim Cefa
Şu Yalan Dünyada Sürmedim Sefa
Adımı Namımı Soran Olursa
Orta Hacı Ahmetli Arap Mustafa